ÇAĞDAŞ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR TASARIM ÖĞESİ OLARAK TÜRK KİLİM MOTİFLERİNİN YORUMLANMASI
Amara Köprülü1*, L. N. Ece Arıburun Kırca2
1 Master’s Student, Istanbul Technical University, International Master of Interior Architectural Design (IMIAD), TURKEY, amara@gonyetasarim.com
2Instr.Dr. Istanbul Technical University, Faculty of Architecture, Department of Industrial Design, TURKEY, ariburun@itu.edu.tr
*Corresponding author
Abstract
INTERPRETATION OF TURKISH KILIM MOTIFS AS A CONTEMPORARY AND SUSTAINABLE DESIGN ELEMENT
The Turkish culture stretching from Central Asia to the present has an accumulation of approximately seven thousand years. Turkish culture has been influenced by the cultures it has communicated with such as Indian, Hittite, Chinese, Arab, Hellenic, and Iranian throughout history and has continued its existence by differentiating among Turkish societies. The values from the folk culture of the Turks, who settled in Anatolia about two thousand years ago, combined with the cultural heritage of Anatolia's thousands of years old civilizations to form a rich mosaic. Especially, traditional handicrafts have maintained both its existence and its essence by layering with the new information added on the common cultural memory from the past. Like all documents that have survived from history, rugs, a type of weaving from traditional handicrafts, show the feature of reflecting the social, aesthetic, and economic criteria of the historical process they are woven. Rug, reflecting the position of the weaver or the individual/family who will touch his name among the people, their wishes and expectations for the future, has become a living, an entity to be the subject of semantic transfer rather than a daily object. Cultural transfer with rugs is ensured by the motifs woven on it and the compositions formed by the motifs. Considering this feature, motifs are a part of cultural semiotics. Many studies have been carried out on Anatolian-Turkish rug motifs. Within the scope of this study, primarily the general history of carpets and rugs, rug motifs and motifs as cultural semiotics are examined, then the researches and studies on how rug motifs can be interpreted as a contemporary and sustainable design element by preserving their meaning through an interior space example are emphasized. Finally, with the motifs handled with an innovative approach, a personalized design has been developed in which the user is included in the design process in accordance with the co-design principle in a space whose concept was designed by Gönye Proje Tasarım, an Istanbul-based design office.
Keywords: Carpet, Rug, Turkish Rug Motifs, Sustainable Culture, User-Oriented Design
Özet
Orta Asya’dan günümüze uzanan Türk kültürü yaklaşık yedi bin yıllık birikime sahiptir. Türk kültürü tarih boyunca Hint, Hitit, Çin, Arap, Helen ve İran gibi iletişim kurduğu kültürlerden etkilenmiş ve Türk toplumları arasında farklılaşarak varlığını sürdürmüştür. Yaklaşık iki bin yıl önce Anadolu’ya yerleşen Türklerin halk kültüründen gelen değerleri Anadolu’nun binlerce yıllık uygarlıklarının kültür mirasıyla birleşerek zengin bir mozaik oluşturmuştur. Özellikle geleneksel el sanatları, geçmişten gelen ortak kültürel hafızanın üzerine eklenen yeni bilgilerle katmanlaşarak hem varlığını hem de özünü sürdürmüştür. Tarihten bugüne kalan bütün belgeler gibi, geleneksel el sanatlarından bir dokuma türü olan kilimler de dokunduğu tarihsel sürecin sosyal, estetik, ekonomik kriterlerini yansıtma özelliği gösterir. Kilim, dokuyanın ya da adına dokunacak olan bireyin/ailenin halk arasındaki konumunu, geleceğe dair isteklerini ve beklentilerini yansıtarak gündelik bir obje olmaktan çıkmış, yaşayan, semantik aktarıma özne olacak bir varlık halini almıştır. Kilimlerle kültür aktarımı, üzerine dokunmuş olan motifler ve motiflerin oluşturduğu kompozisyonlarla sağlanır. Bu özelliği düşünüldüğünde motifler kültürel semiyotiğin bir parçasıdır. Anadolu-Türk kilim motifleri ile ilgili bugüne kadar birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışma kapsamında öncelikle; halı ve kilimin genel tarihçesi, kilim motifleri ve kültürel göstergebilim olarak motifler incelenmiş, sonrasında kilim motiflerinin, anlamlarını koruyarak çağdaş ve sürdürülebilir bir tasarım öğesi olarak iç mekan örneklemi üzerinden nasıl yorumlanabileceğine dair yapılan araştırmalar ve çalışmalar üzerinde durulmuştur. Son olarak, yenilikçi bir yaklaşımla ele alınan motifler ile, İstanbul merkezli bir tasarım ofisi olan Gönye Proje Tasarım’ın konseptini tasarladığı bir mekanda, co-design (birlikte tasarım) prensibine uygun olarak kullanıcının tasarım sürecine dahil edildiği, kişiselleştirilmiş bir tasarım kurgusu örneklemine ulaşılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Halı, Kilim, Türk Kilim Motifleri, Sürdürülebilir Kültür, Kullanıcı Odaklı Tasarım
| FULL TEXT PDF |  |